การทำงานที่เกี่ยวข้องกับการเชื่อม ตัด และเจียรไน เป็นกิจกรรมที่ต้องใช้ทักษะและความระมัดระวังสูง เนื่องจากกระบวนการเหล่านี้มักก่อให้เกิดประกายไฟที่อาจเป็นต้นเหตุของอัคคีภัยหรืออุบัติเหตุร้ายแรงได้ หากไม่มีการจัดการป้องกันที่ถูกต้องและมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม หลายครั้งที่เกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์นั้น เกิดจากข้อผิดพลาดที่สามารถหลีกเลี่ยงได้ ในบทความนี้เราจะมาดูกันถึงข้อผิดพลาดที่มักพบ พร้อมแนวทางป้องกันที่มีประสิทธิภาพ เพื่อให้ทั้งผู้ปฏิบัติงานและผู้ดูแลความปลอดภัยสามารถลดความเสี่ยงและป้องกันอันตรายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด
10 จุดเสี่ยงความปลอดภัยในการทำงาน
1. ขาดการตรวจสอบพื้นที่ก่อนเริ่มงาน
ข้อผิดพลาด: ไม่ทำการตรวจสอบสภาพแวดล้อมและความเสี่ยงก่อนเริ่มปฏิบัติงาน เช่น วัสดุไวไฟใกล้เคียง หรือสภาพพื้นที่ที่อาจทำให้เกิดไฟไหม้
วิธีป้องกัน: ตรวจสอบพื้นที่ก่อนเริ่มงานทุกครั้ง และกำจัดวัสดุไวไฟหรือทำการป้องกันด้วยแผ่นกันสะเก็ดไฟ
2. ไม่มีการควบคุมเขตอันตราย
ข้อผิดพลาด: ปล่อยให้บุคคลที่ไม่เกี่ยวข้องเข้าไปในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูง โดยไม่มีการกำหนดแนวเขตหรือสัญลักษณ์เตือน หรือสัญลักษณ์ความปลอดภัยต่างๆที่เกี่ยวข้อง
วิธีป้องกัน: กำหนดเขตควบคุมอันตรายโดยใช้แผงกั้นและป้ายเตือน ห้ามบุคคลที่ไม่เกี่ยวข้องเข้าไปในพื้นที่ทำงาน
3. เลือกใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล PPE ที่ไม่เหมาะสม
ข้อผิดพลาด: ไม่ใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายที่เหมาะสมกับประเภทงาน เช่น ถุงมือหรือแว่นตาที่ไม่ได้มาตรฐาน
วิธีป้องกัน: ใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล (PPE) ที่เหมาะสมกับงาน เช่น หน้ากากเชื่อม, แว่นตาป้องกันสะเก็ดไฟ และถุงมือกันความร้อน
4. ไม่กำหนดมาตรการเฝ้าระวังไฟที่เหมาะสม
ข้อผิดพลาด: ขาดเจ้าหน้าที่เฝ้าระวังไฟ (Fire Watch) ในบริเวณที่มีความเสี่ยงสูง
วิธีป้องกัน: แต่งตั้งผู้เฝ้าระวังไฟ และจัดเตรียมอุปกรณ์ดับเพลิงให้พร้อมใช้งานเสมอ
5. ใช้เครื่องมือที่ชำรุดหรือไม่ได้มาตรฐาน
ข้อผิดพลาด: ใช้อุปกรณ์ที่เสื่อมสภาพ เช่น หัวเชื่อมที่รั่ว หรือเครื่องเจียรที่ไม่มีการตรวจสอบก่อนใช้งาน
วิธีป้องกัน: ตรวจสอบอุปกรณ์ก่อนใช้งานทุกครั้ง และบำรุงรักษาเครื่องมือให้อยู่ในสภาพที่ปลอดภัย
6. ไม่จัดเตรียมอุปกรณ์ดับเพลิงให้พร้อม
ข้อผิดพลาด: ไม่มีเครื่องดับเพลิงหรืออุปกรณ์ดับเพลิงที่เหมาะสมอยู่ใกล้พื้นที่ทำงาน
วิธีป้องกัน: ตรวจสอบและจัดเตรียมอุปกรณ์ดับเพลิง เช่น ถังดับเพลิงชนิดผงเคมีแห้ง หรือ CO2 ให้เหมาะสมกับประเภทของเชื้อเพลิง
7. ทำงานใกล้วัสดุไวไฟโดยไม่มีมาตรการป้องกัน
ข้อผิดพลาด: ไม่ใช้ฉากกันสะเก็ดไฟ หรือฉนวนกันไฟเมื่อต้องทำงานใกล้วัสดุไวไฟ เช่น น้ำมันเชื้อเพลิง หรือสารเคมีติดไฟ
วิธีป้องกัน: ใช้ฉากกันสะเก็ดไฟหรือผ้าทนไฟคลุมวัสดุไวไฟเพื่อป้องกันการลุกไหม้
8. ไม่มีระบบระบายอากาศที่เหมาะสม
ข้อผิดพลาด: ปฏิบัติงานในพื้นที่อับอากาศโดยไม่มีระบบระบายอากาศที่ดี ทำให้เกิดการสะสมของก๊าซไวไฟ
วิธีป้องกัน: ใช้พัดลมหรือระบบระบายอากาศเพื่อลดการสะสมของก๊าซไวไฟ และติดตั้งเซนเซอร์ตรวจจับก๊าซ
9. ไม่มีแผนฉุกเฉินกรณีเกิดอัคคีภัย
ข้อผิดพลาด: ขาดแผนปฏิบัติการฉุกเฉินหากเกิดไฟไหม้ ส่งผลให้เกิดความล่าช้าในการควบคุมสถานการณ์
วิธีป้องกัน: จัดทำแผนฉุกเฉินและฝึกซ้อมการดับเพลิงเป็นประจำ เพื่อให้พนักงานสามารถตอบสนองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
10. ไม่มีการอบรมพนักงานเกี่ยวกับความปลอดภัย
ข้อผิดพลาด: พนักงานไม่มีความรู้เพียงพอเกี่ยวกับความปลอดภัยในการทำงาน ทำให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
วิธีป้องกัน: จัดอบรมให้พนักงานเข้าใจมาตรการความปลอดภัยและวิธีการใช้อุปกรณ์ดับเพลิงอย่างถูกต้อง
ปัจจัยที่ส่งผลต่อความรุนแรงของไฟไหม้จากประกายไฟ
ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
- ประเภทของวัสดุไวไฟ: วัสดุต่างชนิดกันมีอัตราการติดไฟแตกต่างกัน เช่น ไม้ติดไฟได้ง่ายกว่าเหล็ก หรือสารเคมีบางชนิดสามารถเกิดการลุกไหม้ได้แม้ไม่มีเปลวไฟโดยตรง
- ปริมาณออกซิเจนในอากาศ: บริเวณที่มีออกซิเจนสูง เช่น โรงงานที่มีระบบจ่ายออกซิเจน อาจทำให้ไฟลุกลามได้เร็วขึ้น
- อุณหภูมิแวดล้อม: อุณหภูมิที่สูงอาจทำให้วัสดุไวไฟติดไฟได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อนหรือในพื้นที่ที่มีเครื่องจักรทำงานต่อเนื่อง
- การระบายอากาศ: บริเวณที่มีลมแรงอาจช่วยกระจายสะเก็ดไฟไปยังพื้นที่ที่มีวัสดุไวไฟ หรืออาจทำให้เปลวไฟขยายตัวเร็วขึ้น
- ความชื้นของพื้นที่: พื้นที่แห้งและมีฝุ่นละอองสามารถเป็นเชื้อเพลิงชั้นดีสำหรับไฟไหม้ ในขณะที่พื้นที่ชื้นสามารถช่วยลดโอกาสการเกิดไฟลุกลามได้
ตำแหน่งงานดูแลความปลอดภัยในการทำงานเกี่ยวข้องกับประกายไฟ “ผู้เฝ้าระวังไฟ”
ผู้เฝ้าระวังไฟ (Fire Watcher) คือ บุคคลที่ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่เฝ้าระวังและตรวจสอบสถานที่เพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากไฟไหม้ในระหว่างที่ทำการงานที่อาจเสี่ยงต่อการเกิดไฟ เช่น การเชื่อมไฟฟ้า, การใช้เครื่องมือที่สามารถทำให้เกิดประกายไฟ, หรือการทำงานในพื้นที่ที่มีวัสดุไวไฟ ผู้เฝ้าระวังไฟจะต้องคอยตรวจสอบการเกิดไฟหรือควันในพื้นที่นั้น ๆ และมีหน้าที่แจ้งเตือนหรือดำเนินการดับไฟในกรณีที่เกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน
บทบาทของผู้เฝ้าระวังไฟจะรวมถึง:
- คอยตรวจสอบพื้นที่งานอย่างต่อเนื่องเพื่อดูแลความปลอดภัย
- ให้การเตือนภัยหรือสั่งให้หยุดงานเมื่อพบความเสี่ยงจากไฟ
- สามารถใช้เครื่องมือดับเพลิงในกรณีเกิดไฟเล็ก ๆ
- แจ้งเหตุการณ์ให้กับผู้บังคับบัญชาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหากเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน
ตำแหน่งงานนี้ต้องผ่านการอบรมผู้เฝ้าระวังไฟ หรือ อบรม Fire Watch จากศูนย์ฝึกอบรมที่ได้รับอนุญาตให้จัดการอบรม พร้อมนำวุมบัตรที่ได้รับมาเป็นหลักฐานยืนยันผ่านการอบรมอย่างถูกต้อง สมัครอบรมได้ที่ >> อบรม Fire Watch
สรุป
การปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับการเชื่อม ตัด และเจียรไน จำเป็นต้องดำเนินการด้วยความระมัดระวังสูงสุด การหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาดที่กล่าวมาและปฏิบัติตามแนวทางป้องกันอย่างเคร่งครัดจะช่วยลดความเสี่ยงจากไฟไหม้และอุบัติเหตุได้อย่างมีประสิทธิภาพ
อ้างอิง
- National Fire Protection Association (NFPA). (2020). NFPA 51B: Standard for Fire Prevention during Welding, Cutting, and Other Hot Work.
- Occupational Safety and Health Administration (OSHA). (2021). Welding, Cutting, and Brazing – Safety Guidelines.
- American Welding Society (AWS). (2019). Safety in Welding, Cutting, and Allied Processes.
บทความที่น่าสนใจ
- ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรม เริ่มต้นอย่างไร
- จป (เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน) คือใคร
- อบรมโรยตัวที่ไหนดี แนะนำ 3 ศูนย์ฝึกอบรมโรยตัวมาตรฐาน