ทุกเรื่องที่ควรรู้เกี่ยวกับ สายพานลำเลียง มีกี่ประเภท อะไรบ้าง

สายพานลำเลียง ในงานอุตสาหกรรม คืออะไร ?

สายพานลำเลียง คือระบบการจัดการทรัพยากรและพัสดุต่าง ๆ ที่ออกแบบมาเพื่อให้สามารถขนย้ายวัสดุไปยังปลายทางของระบบสายพาน ซึ่งกระบวนการการทำงานของมันนั้นถือว่ามีประสิทธิภาพและง่ายดายมาก ๆ ช่วยประหยัดเวลาในการขนย้าย ประหยัดพลังงานที่ไม่ต้องใช้กำลังคนเยอะ และประหยัดค่าใช้จ่ายในการจ่ายเงินเดือนพนักงานขนย้าย

หลักการทำงานและออกแบบของสายพานลำเอียงประกอบไปด้วยรอกที่ใช้มอเตอร์สองตัวอยู่บริเวณต้นทางและปลายทาง โดยมีสายพานพาดวนไปยังทั้งสองฝั่ง ซึ่งตัวรอกทั้งสองจะทำงานไปในทิศทางเดียวกันและความเร็วเท่ากัน เพื่อให้สายพานเคลื่อนที่

ปัจจุบันนี้มีระบบสายพานลำเลียงมากมายหลายรูปแบบ ซึ่งแต่ละรูปแบบก็มีวัตถุประสงค์การใช้งานที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งนอกจากมอเตอร์แล้วก็มีระบบที่ใช้ลูกกลิ้งเพื่อหมุนสายพานอีกด้วย 

ประเภทต่างๆ ของระบบสายพานลำเลียง 

อย่างที่บอกไปแล้วในข้างต้นว่าสายพานลำเลียง (Conveyor system) มีหลายรูปแบบ แต่ในวันนี้เราจะมาแนะนำรูปแบบหลัก ๆ ที่ได้รับความนิยมในประเทศไทย และใช้งานกันอย่างแพร่หลาย

1.สายพานลำเลียงแบบลูกกลิ้ง (Roller Bed Conveyor Belts)

หลักการทำงานของมันก็ตามชื่อเลย โดยสายพานรูปแบบนี้จะใช้ลูกกลิ้งในการทำให้สายพานเคลื่อนไหว ซึ่งไม่จำเป็นต้องใช้มอเตอร์หรือพลังงานไฟฟ้า ดังนั้นการใช้งานของสายพานนี้จะเน้นให้ผู้ใช้งานสไลด์พัสดุไปตามสายพานแทน แต่หากสไลด์พัสดุด้วยมือบ่อย ๆ อาจจะทำให้สายพานเสียหายได้ จึงนิยมใช้สายพานนี้ในพื้นที่ชัน หรือติดตั้งให้ชัน โดยต้นทางสูงกว่าปลายทาง เพื่อให้แรงโน้มถ่วงช่วยในการเคลื่อนไหวของสายพาน 

2.สายพานลำเลียงแบบรางแบน (Flat Belt Conveyor Belt)

เป็นรูปแบบที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ด้วยความที่สามารถใช้งานได้ง่าย ข้อจำกัดน้อย ทำให้นิยมใช้ในงานอุตสาหกรรมและโรงงานต่าง ๆ ตัวสายพานจะเป็นพื้นผิวเรียบติดไปกับตัวเครื่องและรอก การใช้งานจะเน้นไปที่ไลน์ผลิต เพื่อให้พนักงานสามารถประกอบวัสดุหรือสินค้าบริเวณสายพานได้ โดยปกติแล้วสายพานประเภทนี้จึงเคลื่อนที่ค่อนข้างช้า และตัวสายพานจะทำขึ้นจากผ้าสังเคราะห์เพื่อป้องกันอันตรายนั่นเอง

3.สายพานลำเลียงแบบถอดประกอบ (Modular Belt Conveyors)

สำหรับสายพานประเภทนี้ ตัววัสดุของสายพานจะเป็นพลาสติก หรือวัสดุสังเคราะห์ ซึ่งสามารถที่จะถอดประกอบออกได้ ในขณะที่สายพานประเภทอื่น ๆ ตัวสายพานจะเป็นแผ่นเดียวกันซึ่งทำให้ใช้งานได้แค่ทางตรง แต่สายพานแบบนี้สามารถ custom ทิศทางของสายพานได้ เหมาะสำหรับการลำเลียงผลิตภัณฑ์อาหารหรือผลิตภัณฑ์ที่ต้องการความสะอาด เพราะสามารถถอดประกอบเพื่อทำความสะอาดได้ง่าย และเหมาะสำหรับพื้นที่แคบที่ต้องมีการเลี้ยวไปเลี้ยวมา 

ส่วนประกอบต่าง ๆ ของสายพานลำเลียง 

• มอเตอร์ ทำหน้าที่ให้พลังงานแก่ตัววัสดุที่มีลักษณะเป็นรอก ซึ่งตัวรอกจะติดกับตัวสายพาน เพื่อให้สายพานสามารถเคลื่อนที่ได้ 
• รอก จะอยู่ที่ปลายทั้งสองของสายพาน หรือใกล้กับมอเตอร์ เมื่อได้รับพลังงานจากมอเตอร์ ตัวรอกก็จะหมุนเพื่อให้สายพานเคลื่อนที่ได้ 
• ลูกกลิ้ง มีหน้าที่รองรับสายพานระหว่างที่มันเคลื่อนที่ไปตามรอก เพื่อให้เคลื่อนที่ได้ง่ายขึ้นและเป็นพื้นรองรับสายพาน ยิ่งสายพานมีระยะทางยาวยิ่งต้องใช้ลูกกลิ้งเยอะ 
• สายพาน ก็คือตัวสายพานที่เคลื่อนที่ไปยังปลายของอีกฝั่ง ซึ่งเราสามารถวางพัสดุของเราลงไปแล้วให้สายพานลำเลียงไปยังปลายทางได้ โดยจะมีลักษณะเป็นสายยาว ผลิตจากวัสดุที่แตกต่างกันออกไป ส่วนใหญ่จะเป็นพลาสติกหรือผ้าสังเคราะห์

สิ่งสำคัญในการใช้งานสายพานลำเลียงคือการทำความสะอาด โดยเฉพาะสายพานที่เป็นสายพานเส้นยาว เพราะมีโอกาสที่จะมีฝุ่น หรือเศษวัสดุที่คุณลำเลียงไปติดอยู่ตามรอกหรือลูกกลิ้ง ซึ่งอาจจะส่งผลให้สายพานเกิดความเสียหายได้ นอกจากนี้ยังต้องดูแลความสะอาดให้ผ่านมาตรฐานอีกด้วยสำหรับสายพานที่ใช้ในการลำเลียงสินค้าอุปโภคบริโภคต่าง ๆ ซึงส่วนมากแล้วเราจะพบเห็นระบบสายพานลำเลียงในโรงงานอุตสาหกรรม